آیا فحاشی در فضای مجازی جرم محسوب می شود؟ | جرم فحاشی (پیامک و اینستاگرام)

چک کردن فضای مجازی تایم زیادی از روز ما را به خود اختصاص داده و این روزها همگی زمان زیادی را در آن صرف می‌کنیم. البته علت عمده این امر هم این است که تکنولوژی پیشرفت داشته و زندگی ما به نحوی به اینترنت گره خورده است که قابل جدایی از آن نیست.

در بستر فضای مجازی نیز مانند دنیای واقعی ممکن است جرایمی رخ بدهد و برای کاربران آن فضا مشکلاتی را ایجاد کند. یکی از این جرایم، جرم فحاشی در فضای مجازی است که احتمالا همگی ما شاهد آن بوده‌ایم اما فکر کردیم قابل پیگیری نبوده و اصلا جرم محسوب نشده و برای فرد فحاش نیز مجازاتی در نظر نگرفته شده است. درحال که کاملا برعکس است و نه تنها توهین کردن و فحش دادن در فضای مجازی جرم محسوب شده بلکه برای آن مجازات نیز تعیین گردیده است.

جرم فحاشی فرقی ندارد که در دنیای وفعی رخ دهد یا در دنیای مجازی، در هر صورت کار زشت و ناپسندی است و قانون‌گذار آن را جرم محسوب کرده است. از آنجایی که شبکه‌های اجتماعی امکان ساخت اکانت فیک یا تقلبی به افراد می‌دهد باعث می‌شود خیلی از افراد پشت اکانت فیکی قایم شده و جرایمی مانند فحاشی و توهین انجام دهند. اما بدانید که حتی اکانت‌های فیک را هم می‌توان مورد پیگیری قرار داد.

بررسی جرم فحاشی در فضای مجازی، قابلیت پیگیری آن و مجازاتی که برای این جرم در نظر گرفته شده و همچنین فحاشی در اینستاگرام و مجازات پیامک فحاشی از موضوعاتی است که می‌خواهیم در این مطلب درباره آن صحبت کنیم. پس حتما تا پایان همراه ما باشید.

فحاشی کردن در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی

جرم فحاشی و توهین کردن فرقی ندارد که در فضای مجازی رخ دهد و یا در دنیای واقعی، در هر صورت از نگاه قانون‌گذار جرم و برای آن نیز مجازات تعیین کرده است.

فحاشی در فضای مجازی تنها شیوه‌ای مدرن برای تحقق این جرم است و عملا هیچ تفاوتی با جرم توهین در دنیای واقعی ندارد. البته مجازات افرادی که در سوشال مدیا و شبکه‌های اجتماعی مثل تلگرام، واتس اپ و یا اینستاگرام فحاشی می‌کند هیچ تفاوتی با مجازات کسی که به صورت حضوری و یا در کوچه و خیابان این جرم را انجام می‌دهد ندارد.  

چون اگر چنین نباشد، یعنی شخصی که در سوشال مدیا اقدام به ساخت حساب کاربری تقلبی کرده و به هرکسی که خواست فحش دهد و توهین کند، آرامش و امنیت افراد جامعه در آن فضا به هم می‌ریزد و قانون گذار باید برای این جرم مجازات درستی در نظر بگیرد که بازدارنده باشد.

 به همین دلیل است که مجازات فحاشی در فضای مجازی مانند فحاشی درکوچه و خیابان است.

البته افراد زیادی در جامعه وجود دارند که از حقوق خود آگاه نبوده و گمان می‌کنند که اگر کسی به آنها در فضای مجازی فحش داد و توهین کرد، نمی‌توانند هیچ اقدامی علیه او بکنند و قانون از آنها حمایتی نمی‌کند. همچنین افراد فحاش نیز تصور می‌کنند این عمل آنها جرم نیست و قابلیت پیگیری ندارد. درصورتی که کاملا برعکس است. در ادامه درباره مجازات فحاشی و قابلیت پیگیری این جرم بیشتر صحبت می‌کنیم.

مجازات جرم فحاشی در فضای مجازی

گفتیم که فحاشی در فضای مجازی نیز جرم است و برای آن مجازات در نظر گرفته شده است. مجازاتی که برای این جرم درنظر گرفته شده همان مجازات فحاشی در ماده 607 قانون مجازات اسلامی است.

 به موجب این ماده: «بی احترامی به افراد، از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ بی‌ادبانه، چنانچه موجب مجازات جرم قذف نباشد، شخص مرتکب به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا ۵۰ هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.»

بنابراین مطالبق این ماده، اگر کسی در فضای مجازی فحش دهد، به 74 ضربه شلاق و جزای نقدی محکوم می‌گردد.

اما چیزی که باید مورد توجه قرار دهید این است که مقام شخصی که به او فحش داده می‌شود در میزان مجازات مجرم تاثیر می‌گذارد. به عنوان مثال چنانچه فرد از افراد عالی رتبه و یا موضوع مورد فحاشی از ارزش‌های دینی و اجتماعی مردم جامعه باشد، میزان مجازات شخص مجرم افزایش پیدا خواهد کرد.

در ماده‌های ۵۱۳، ۵۱۴ و ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی، ماده ۴۲ قانون وکالت، ماده ۲۰ لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری و ماده ۳۰ قانون مطبوعات درباره جرم فحاشی صحبت شده است.

البته نکته مهمی که وکیل کیفری به آن اشاره می‌کند و باید بدانید این است که جرایم تعزیری به موجب قانون مجازات اسلامی به 8 درجه تقسیم شده‌اند. برای جرم فحاشی در فضای مجازی نیز مجازات درجه 6 درنظر گرفته شده است.

 اما مطابق با قانون جدید کاهش مجازات‌ها، مجازات تا 74 ضربه شلاق تعزیری برای جرم فحش دادن و توهین در فضای مجازی حذف شده و مجرم تنها به جزای نقدی درجه ۶ محکوم می‌شود.

آیا جرم فحاشی و توهین در فضای مجازی قابلیت پیگیری دارد؟

این سوالی است که از همان ابتدا قصد پاسخ دادن آن را داشتیم ولی تصمیم گرفتیم پیش از آن کمی درباره جرم فحاشی در فضای مجازی صحبت کنیم. وکیل کیفری در پاسخ می‌گوید: بله. جرم فحش دادن و توهین در سوشال مدیا و شبکه‌های مجازی برای شخص فاعل مجازات به دنبال داشته و طرف مقابل می‌تواند از او شکایت کند.

عده زیادی از افراد جامعه به دلیل آنکه آگاهی چندانی به حقوق و وظایف خود در جامعه ندارند، تصور می‌کنند که ناسزا گفتن، فحش دادن و آزار و اذیت دادن دیگرن در فضای مجازی از سوی دولت و مجریان قانون قابل پیگیری نیست و کسی نمی‌تواند علیه آنها اقدامی انجام دهد.

البته عده‌ای هم تصور می‌کنند صرف اینکه یک اکانت فیک بسازند خود را قایم کرده و دیگر می‌توانند از دست قانون فرار کنند. هر دوی این تصورات غلط است و ماهیت عمل فحش دادن به دیگری و توهین به او جرم است و فرقی ندارد در چه بستری این عمل انجام بگیرد، در هر صورت شخص فاعل مجرم بوده و به مجازات مقرره محکوم می‌گردد.

عموم مردم نیز بر این باور هستند که ادله الکترونیکی مانند پیام‌های رد و بدل شده میان دو نفر در شبکه مجازی قابلیت استناد ندارد و محاکم به هیچ عنوان آنها را قبول نمی‌کنند. با افزایش یافتن کاربران فضای مجازی وقوع جرایم در بستر سایبری نیز افزایش یافت و دولت ناچار شد تا تلاش به وضع قوانین مربوطه کرده و فرهنگ سازی کند. همچنین قضات در محاکم نیز ملزم شدند تا ادله‌های الکترونیکی را بپذیرند.

 در قانون جرائم رایانه‌ای که به جرائم موجود در فضای مجازی می‌پردازد، مقرر شده که ادله الکترونیکی مانند عکس، صدا، فیلم، متن و... می‌تواند علیه افراد مجرم و خاطی به کارگرفته شود و برای قضات علم به وقوع جرم در بستر فضای مجازی ایجاد کند.

البته اگر برای شما سوال شده است که ادله الکترونیک چگونه مورد بررسی قرار می‌گیرد، باید بگوییم که تنها زمانی قابلیت استناد برای صدور رای از سوی قاضی قرار می‌گیرد که کارشناسان پلیس فتا صحت و سقم آن را تایید کرده باشند. بنابراین بدون تایید کارشناسان پلیس فتا، قاضی به این ادله توجهی نخواهد کرد.

فحاشی در اینستاگرام

حتما شما هم شاهد بوده‌اید که این روزها توهین و فحاشی در فضای مجازی مخصوصا در شبکه اجتماعی اینستاگرام بسیار زیاد شده و افراد زیادی در کامنت‌ها و یا دایرکت به دیگران فحاشی و توهین می‌کنند.

 همانطور که تا اینجا متوجه شدید فحاشی در اینستاگرام جرم است و کسی که این کار را انجام دهد مجرم محسوب می‌شود. شما می‌توانید از وکیل کیفری درباره نحوه اقدام علیه او مشورت دریافت کرده و شکایت کنید.

همانطور که در بالاتر هم اشاره کردیم، فحش دادن و ناسزا گفتن در بستر مجازی به اشکال مختلفی صورت می‌گیرد؛ ممکن است فرد با اکانت شخصی خود این کار را انجام دهد و یا یک حساب کاربری تقلبی و فیک بسازد. معمولا نیز افراد با اکانت فیک این کار را انجام می‌دهند چون تصور می‌کنند دیگر قابل پیگیری نیستند.

 اما در هر صورت باید بگوییم که فرقی ندارد شما در فضای مجازی فحاشی می‌کنید و یا آنکه به صورت رو در رو به فردی فحش می‌دهید، در هر صورت مجازات آن یکسان است و در ماده 608 قانون مجازات اسلامی که در فوق به آن اشاره کردیم، مقرر شده است.

البته اگر جرم وقوع یافته تحت شمول ماده 16 قانون جرایم رایانه‌ای قرار بگیرد، شخص مجرم به 2 سال حبس نیز ممکن است محکوم شود.

مطابق با ماده فوق‌الذکر: «هرکس به وسیله سامانه‌های رایانه‌‎ای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند، به نحوی که عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از 91 روز تا 2 سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا چهل میلیون (۴۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

تبصره ـ چنانچه تغییر یا تحریف به صورت مستهجن باشد، مرتکب به حداکثر هر دو مجازات مقرر محکوم خواهد شد.»

مجازات پیامک فحاشی

یکی از سوالاتی که از وکیل کیفری پرسیده شده این است که اگر کسی با پیامک هم فحاشی کند، باز هم مرتکب جرم شده است؟ و اینکه آیا مجازات پیامک حاوی فحاشی نیز با مجازات فحاشی در فضای مجازی یکسان است؟

در پاسخ به این سوالات باید گفت که فرقی ندارد که جرم فحاشی در چه بستری و از چه طریقی صورت بگیرد، صرف آن که این جرم تحقق یابد، شخص فاعل مجرم شناخته شده و فرد مقابل می‌تواند علیه او شکایت مطرح کند.

برای شکایت از شخصی که توهین کرده، بسته به آنکه محتوای پیامک چه باشد عنوان شکایت را توهین، افترا و یا قذف قرار دهید. اگر محتوای پیامک حاوی فحش باشد توهین و اگر حاوی نسبت دادن الفاظی همچون لواط و یا زنا باشد، مشمول جرم قذف خواهد شد که البته مجازات آن سنگین‌تر است. اگر هم متن پیامک حاوی نسبت دادن جرمی به شخص بود، جرم وقوع یافته افترا است که مجازات مخصوص به خود را دارد.

اگر در پیامک به شما فحاشی شده و شما قصد شکایت از فرد را دارید بهتر است پیامک‌ها را نگه داشته و از آنها به عنوان ادله استفاده کنید. البته صرف ارائه پیامک‌ها کافی نیست و باید به ادله دیگری مانند شهادت شهود، اقرار خود متهم، سوگند، کارشناسی و... استناد کنید.

اگر در پیامک به شما فحاشی شده و شما قصد شکایت از فرد را دارید بهتر است پیامک‌ها را نگه داشته و از آنها به عنوان ادله استفاده کنید. البته صرف ارائه پیامک‌ها کافی نیست و باید به ادله دیگری مانند شهادت شهود، اقرار خود متهم، سوگند، کارشناسی و... استناد کنید.

 مرجع صالح برای شکایت از فحاشی در پیامک دادسرای محل سکونت شما یعنی جایی که جرم وقوع یافته است.

مراحل شکایت از جرم توهین در فضای مجازی

اینکه چگونه می‌توان از جرم فحاشی در فضای مجازی شکایت کرد سوال خیلی از افراد است که وکیل جرایم رایانه‌ای قرار است به آن پاسخ خواهد داد.

 اولین گام برای شکایت از هر جرمی، تنظیم شکایت نامه یا شکواییه است. برای تنظیم شکواییه باید عنوان شکایت را تعیین کنید که در این حالت توهین می‌شود. پس از آن باید شکایت خود را در یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و ادله خود را به آن ضمیمه کنید تا برای آن تشکیل پرونده شده و در دادگاه صالح یعنی دادسرای جرایم رایانه‌ای مورد بررسی قرار بگیرد.

پس از آن دادسرای جرایم رایانه‌ای شاکی را احضار می‌کند تا اظهارات خویش را ارائه کند. اگر شاکی وکیل داشته باشد می‌تواند در این مرحله حضور نیافته و وکیل به جای او صحبت کند. سپس پرونده به پلیس فتا ارجاع داده می‌شود تا برخی از استعلامات گرفته شده و پاسخ آن ضمیمه پرونده گردد.

همچنین ممکن است در اداره پلیس فتا گوشی همراه متشکی عنه (متهم) را ردیابی کرده و اطلاعات و مشخصات و محتویات تلگرام و اینستاگرام و واتس اپ آن را بررسی کند.

بیشتر بخوانید: چگونه کلاهبردار را پیدا کنیم

پلیس فتا بعد از آنکه تحقیقات و بازرسی‌های خود را انجام داد اطلاعت پرونده را مثل آدرس و مشخصات متهم کامل کرده و نتیجه تحقیقات خود را به مرجع صالح اعلام می‌کند.

 توصیه ما این است که حتما برای شکایت از جرم فحاشی در فضای مجازی با یک وکیل کیفری باتجربه مشورت کرده و از او راهنمایی بگیرید.